چگونه ضریب هوشی کودکم را افزایش دهم تا جزو تیزهوشان شود
شاید به عنوان والدین کودکان پنج تا نـُه ساله فکر کنید، تمام تلاش خود را برای رشد ذهنی فرزندانتان انجام داده‌اید؛ از هنگام نوزادی برایشان کتاب خوانده‌اید، سرگرمی های فکری و اسباب بازی های ذهنی برایشان تهیه کرده‌اید، آنها را با کتابخانه آشنا کرده‌اید و اکنون هم در یک مدرسه خوب درس می خوانند. اما آیا باید از این پس خیالتان راحت باشد؟
پدر و مادر با تشویق هر گام کوچک کودک ، کمک بزرگی به خلاقیت های بزرگ تر وی در آینده خواهند کرد.
اکنون محققان معتقدند که تحریکات ذهنی کودکان از سوی والدین نقشی بسیار مهم در تقویت هوش آنان دارد. مطالعات نشان می‌دهند ژن و محیط هر دو سهم فراوانی در افزایش هوش کودک دارند و در این راستا عوامل محیطی را سلامت، تغذیه و تربیت خانوادگی معرفی کرده‌اند. براساس یافته‌های اخیر، حتی اگر ژن ها نقش اصلی در میزان ضریب هوشی افراد داشته باشند، هرگز نمی توان تأثیر والدین را بر ذهن کودک منکر شد و نادیده گرفت.
به خصوص در سال های اول زندگی کودک، وقتی مغز هنوز در حال شکل گیری و تکامل است، توجهات والدین حتی اگر شرکت در بازی ساده‌ای چون دالی موشک باشد، به ایجاد مداربندی های مغزی پیچیده و ضروری و تقویت آن برای ارتقای هوش کودک کمک می کند.
کریگ رَمی(CRAIG RAMEY) پروفسور روان شناسی کودک می گوید: «واقعاً لازم است والدین بدانند که چقدر داده‌هایشان به فرزندان مهم و سرنوشت ساز است و کودک از سنین بسیار پایین و بدو تولد تحت تأثیر تربیت والدین قرار می گیرد.»
تحقیقات دانشمندان روی دو گروه شاهد و آزمایشی از کودکان نشان داده است که تجارب و تعالیم دوران کودکی روند رشد و تکامل مغزی را تسریع و تقویت می کند. دو سال اول زندگی به نوعی دوره طلایی رشد مغزی کودک است و این زمان دوران ایجاد ارتباطات مغزی به حساب می‌آید. در این سن در مغز بیش از ۳۰۰ تریلیون ارتباط وجود دارد و در همین زمان سلول هایی که هنوز مرتبط نشده‌اند و مورد استفاده قرار نگرفته‌اند غیرقابل استفاده می شوند.
نقش شما به عنوان پدر و مادر تنها به دوران کودکی و نوجوانی محدود نمی شود، زیرا فرزندان در جوانی و بزرگسالی هم به پشتیبان و راهنما نیاز دارند.
بنابراین به نظر می رسد به منظور برنامه ریزی کمک به ذهن فرزندان ، محدودیت زمانی داریم. دانشمندان معتقدند نیازی نیست برای دستیابی به این هدف ، آموزش های رسمی خاصی را برای کودک در پیش بگیریم.آنچه ضروری است ایجاد فضای مناسب و تحریک کننده برای تعلیم روزمره است و برای این منظور، متخصصان رعایت توصیه های زیر را از ابتدای کودکی پیشنهاد می کنند.
۱ . به چشمان نوزاد نگاه کنید
چشمان نوزاد در شش هفتگی تا فاصله ۵/۱۷ سانتیمتری متمرکز می‌شود و این دقیقاً به اندازه فاصله ای است که شما کودک را جلوی خود نگه می دارید و به صورت او نگاه می کنید. این عمل ارتباطات مغزی را به الگویی تشخیصی که با هر بار دیدن تقویت می‌شود تبدیل می کند ؛ و به کودک کمک می کند در شناخت مفاهیم مشابه و نامتشابه مهارت بهتری کسب کند.
۲باکودک‌حرف‌بزنید
دکتر هوتنلوچر(HUTTENLOCHER) پروفسور روان شناسی معتقد است: «فرمان های اولیه زبانی برای کودک بسیار مهم‌اند، زیرا زبان در موفقیت عملکرد ذهنی بسیار اهمیت دارد؛ و هر درک و استنباطی از زبان به ایجاد توانایی کلامی و بیان صحیح لغات کمک می‌کند.دامنه لغات کودک بستگی مستقیم به میزان صحبت والدین طی دو سال اول زندگی او دارد.»
۳ . موسیقی در رشد ذهن کودک مؤثر است
موسیقی دنیایی فراتر از ریتم و ملودی به کودک می‌آموزد. دانشمندان معتقدند تعلیم سرودهای گروهی و نواختن پیانو برای کودکان سه ساله به تدریج باعث تقویت قدرت استدلال فرا زمانی آنان می‌شود. این‌کودکان در ترکیب و ساخت پازل در مقایسه با بچه هایی که تمرین موسیقی نداشته اند، دقیق تر و سریع تر و در درک مفاهیم ریاضی موفق ترند.
۴٫ با تشویق، کنجکاوی کودک را تحریک کنید
همگام با رشد جسمانی کودک ، قدرت تفکر و اندیشه او نیز در حال رشد و شکوفایی است. او از طریق تجربه وقایع جدید در زندگی دنیا را می شناسد و آن را کشف می کند. نیازی نیست کنجکاوی را به بچه ها آموزش دهیم ، بلکه باید وجود سرشار از کنجکاوی شان را به صورت هدفمند ارضا کنیم.پدر و مادر با تشویق هر گام کوچک کودک ، کمک بزرگی به خلاقیت های بزرگ تر وی در آینده خواهند کرد.
۵٫ برای اشیا اسم بگذارید
کودکان حتی پیش از آنکه بتوانند صحبت کنند، قادرند بسیاری چیزها ( برای مثال اجسام مختلف و رنگ ها) را درک کنند. در این سن اگر به او بگویید: «عروسک خرسی سفیدت را بیاور»، او دقیقاً می‌داند این اسم متعلق به کدام اسباب بازی اش است. بنابراین یکی دیگراز وظایف والدین نامگذاری انواع رنگ ها، اندازه‌ها و شکل ها برای تقویت درک کودک است.
۶٫ بایستید و هورا بکشید
وقتی کودکتان موفق می شود برای اولین بار از فنجان آب بخورد و شما فریاد شادی سر می دهید، این عمل شما نه تنها او را خوشحال می کند، بلکه ارتباطات قشر جلویی مغز و بخش درونی مغز او را که جایگاه احساسات است، تقویت می نماید. بین ده تا هجده ماهگی این ارتباطات مغزی شکل می گیرد. برای مثال وقتی اولین گام های او را تشویق می کنید، این عمل باعث خوشحالی او می‌شود و در پی آن جریانی از مواد شیمیایی در مغز او آزاد می گردد که این چرخه را تقویت می کند.در مقابل، هرگونه بی تفاوتی و بی توجهی والدین به رفتارهای کودک موجب تقویت نشدن چرخه ارتباطات مغزی او می شود و کودک نسبت به انجام کارهای جدید دلسرد می گردد.
دامنه لغات کودک بستگی مستقیم به میزان صحبت والدین طی دو سال اول زندگی او دارد.
۷٫ به توجه خود نسبت به فرزند ادامه دهید
هرگز توجهات خود را از فرزندانتان دریغ نکنید. گرچه توجه والدین در سنین پایین برای کودک بسیار مهم است، اما پیشرفت ذهنی و هوشی او در این سنین به پایان نمی رسد. شبکه های عصبی، به خصوص آنها که به احساسات مربوط می شوند تا سنین نوجوانی در حال توسعه اند. بنابراین با افزایش سن می توانید به کتاب خواندن فرزندتان اهمیت بیشتری بدهید، او را در گفت و گوهای خانوادگی سهیم کنید، از وی نظر بخواهید، به او موسیقی بیاموزید و نیز مشوقی مهربان برایش باشید.
علاوه بر اینها،نقش شما به عنوان پدر و مادر تنها به دوران کودکی و نوجوانی محدود نمی شود، زیرا فرزندان در جوانی و بزرگسالی هم به پشتیبان و راهنما نیاز دارند.
ترجمه : پریسا پورعلمداری