توصیه برای افزایش ضریب هوشی کودکان
شما دلتان میخواهد بچههای باهوشی داشته باشید یا نه؟ احتمالاً مثل هر پدر و مادر دیگری میگویید: بله. اما باهوش بودن، ذاتی است یا اکتسابی؟ سؤال اصلی بحث، همین است و جوابش اینکه:
با وجود تأثیر عوامل ژنتیکی در تعیین سطح هوش بچهها، تازهترین تحقیقات علمی نشان میدهند که به کارگیری روشهای معین، میتواند ضریب هوشی و سرعت یادگیری کودکان را افزایش بدهند. پس اگر دلتان میخواهد کودکانی باهوش داشته باشید 9 توصیه زیر را جدی بگیرید.
1 به کودکتان موسیقی بیاموزید
اگرچه شنیدن صدای طبلی که کودک مینوازد، همیشه خوشایند و گوشنواز نیست اما به یاد داشته باشید یادگیری موسیقی یکی از راههای ارتقای سطح هوشی کودکان است. بر اساس مطالعات محققان دانشگاه تورنتو، فراگرفتن موسیقی به صورت منظم، در افزایش ضریب هوشی و بهبود عملکرد کودکان در مدرسه مؤثر است و هرچه سالهای بیشتری صرف این کار شود، نتیجه بهتری حاصل خواهد شد. این بررسی نشان داده است که یادگیری موسیقی در دوران کودکی، عامل تعیینکنندهای در بالا بردن سطح نمرات کودک در مدرسه و ارتقای سطح هوشی او در دوران بزرگسالی است. پس برای اینکه به فرزندتان کمک کنید تا موتزارتِ درونی خود را آشکار کند، برای ثبت نام او در گروههای موسیقی مدرسه یا کلاسهای خصوصی پیشقدم شوید.
2 نوزادتان را از شیر مادر محروم نکنید
شیر مادر اولین و در عین حال، اساسیترین غذای مغز است. تحقیقات دانشمندان بارها ثابت کرده است که تغذیه با شیر مادر فواید بیشماری برای نوزادانِ در حال رشد دارد. شیر مادر مانع بروز عفونتهای خطرناک در دوران کودکی میشود و ضروریترین مواد غذایی بدن نوزاد را تأمین میکند. محققان دانمارکی دریافتهاند که شیر مادر در پرورش نوزادانی سالمتر و البته باهوشتر، کاملاً مؤثر است. بر اساس این مطالعات، نوزادانی که به مدت 9 ماه از شیر مادر تغذیه کردهاند، در مقایسه با آنهایی که تنها یک ماه یا کمتر از این مدت از شیر مادر تغذیه شدهاند، به میزان قابلتوجهی باهوشترند. نکته آخر اینکه، تغذیه با شیر مادر اولین سرمایهگذاری برای ارتقای سطح سلامت کودک است؛ سرمایهگذاری بنیادینی که سودی درازمدت به همراه خواهد داشت.
3 فراموش نکنیدکه عقل سالم در بدن سالم است
بررسیهای محققان دانشگاه ایلینویز نشان میدهد که بین میزان تناسب اندام و عملکرد تحصیلی دانشآموزان، رابطهای مثبت برقرار است. بر طبق این مطالعات، شرکت در برنامههای ورزشی منظم، باعث تقویت حس اعتماد به نفس، تمایل به کار گروهی و رهبری در کودکان میشود. بنابر یافتههای این پژوهش 81 درصد زنانی که مدیریت شرکتهای تجاری را بر عهده داشتند، در ورزشهای گروهی مدرسه شرکت میکردند. بنابراین به جای اینکه بعد از شام به سراغ تلویزیون بروید، به فکر پیادهروی یا حتی توپبازی با کودک خود باشید. او را تشویق کنید تا فعالیت بدنی منظمی داشته باشد و در برنامههای ورزشی مدرسه شرکت کند.
4 لازم نیست همیشه فرزندتان را از بازیهای رایانهای منع کنید
تعجب نکنید؛ درست است که بازیهای رایانهای همیشه مورد انتقاد قرار میگیرند که خشن هستند و چیزی به کودک نمیآموزند و باعث انزوای آنها میشوند؛ اما این شما هستید که بازیها را انتخاب میکنید. پس به سراغ بازیهایی بروید که تفکر راهبردی و مهارتهای برنامهریزی را رشد میدهند و باعث تقویت کار گروهی و خلاقیت فرزندتان میشوند. شرکتهای تولیدکننده اسباببازیهای آموزشی (مثل لیپ فراگ) مشغول طراحی و تولید بازیهایی هستند که برای رشد ذهنی و حرکتی کودکان و حتی نوپایان مفیدند. در پژوهش اخیر دانشگاه روچستر، معلوم شد کودکانی که اهل بازیهای رایانهای بودند، سریعتر از سایرین نشانههای تصویری را تشخیص میدادند. در انگلستان هم معلمان به استفاده از بازیهای رایانهای در کلاسهای درسی خود روی آوردهاند.
5 هلههوله، ممنوع!
شکر، چربیهای ترانس و غذاهای بیارزش را از برنامه غذایی کودکتان حذف کنید و در مقابل، به دنبال جایگزینهای سالم و مغذی دیگر باشید. تغذیه سالم، به ویژه در 2 سال اول زندگی، اثرات شگفتانگیزی بر رشد ذهنی و حرکتی کودکان دارد. به عنوان مثال، هر کودکی برای رشد مطلوب بافت مغزی خود نیاز به آهن دارد؛ چراکه در صورت کمبود آهن، سرعت انتقال تحریکات عصبی کندتر میشود. تحقیقات بیانگر آن است که کودکانِ مبتلا به سوء تغذیه، به دلیل اختلال در مقابله با بیماریهای عفونی و در پی آن غیبت از مدرسه، از همسالان خود عقب میافتند. پس به آنچه فرزندتان میخورد، توجه کنید و منتظر نمرات بهتر او باشید.
6 کودکتان را کنجکاو بار بیاورید
به اعتقاد کارشناسان، والدینی که کنجکاوی بیشتری نشان میدهند و فرزندان خود را تشویق میکنند تا چیزهای تازه یاد بگیرند و به دنبال ایدههای جدید و بکر بگردند، درس مهمی به آنها میآموزند: «کسب دانش ارزشمند است.» پس، همیشه از کودک سؤال بپرسید، مهارتهای تازه یادش بدهید و او را به گردشهای علمی ببرید تا حس کنجکاویاش تقویت شود و بدین ترتیب، خودتان را هم در علایق و تفریحات او سهیم کنید.
7 برایش کتاب بخوانید
به یاد داشته باشید که این روش، بارها امتحانش را پس داده؛ اگرچه ممکن است گاهی در روند پرشتابِ گرایش به شیوههای جدید، کماهمیت تلقی شده باشد. با وجود این، کتاب خواندن مطمئنترین و در عین حال، ارزانترین راه برای ارتقای یادگیری و رشد ذهنی و ادراکی کودکان در سنین مختلف است. پس، از همان سالهای نخست زندگی، برای کودکتان کتاب بخوانید و وقتی بزرگتر شد، او را عضو کتابخانه کنید و قفسههای خانه را هم همیشه پر از کتاب نگه دارید.
8 صبحانه را به خاطر بسپارید
سلسله تحقیقاتی که قدمتش به سال 1970 برمیگردد، ثابت کرده که خوردن صبحانه در تقویت حافظه، افزایش قدرت تمرکز و یادگیری، نقش مهمی دارد. کودکانی که صبحانه نمیخورند، در مقایسه با کودکانی که روز را با یک وعده کامل شروع میکنند، زودتر خسته میشوند، تحریکپذیرترند و دیرتر واکنش نشان میدهند. اما همه میدانیم که در زندگی پرمشغله امروز، خوردن صبحانه کامل همیشه مقدور نیست. با این حال، به خاطر داشته باشید که حتی یک لیوان شیر به همراه یک عدد بیسکویت میتواند تمرکز فرزندتان را در مدرسه برای ساعات طولانی حفظ کند.
9 بازیهای فکری را دستکم نگیرید
شطرنج، جدول، معما و چیستان، همگی تمریناتی هستند که مغز را برای تفکر سریع و هوشمند آماده میکنند. بازیهایی مثل جدول اعداد هم نوعی سرگرمی هستند که در تقویت تفکر راهبردی و توانایی حل مسأله و قدرت تصمیمگیری کودک، نقش دارند. ذهن فرزندتان را با اینگونه معماها به چالش بکشید و از او در حل مسائل پیچیده کمک بخواهید.
برنامهریزی غذایی در فصل امتحانات
خردادماه، همه را و لااقل همه دانشآموزان را یاد روزهای پرالتهاب امتحانات میاندازد. اما شما پدر و مادرها چطور؛ اصلاً آن روزها را یادتان هست؛ روزهای درس و امتحان؟ و یک سؤال مهمتر: غذاهایی که آن روزها میخوردید، یادتان مانده است هنوز؟ اصلاً در فصل امتحانات، تغییری در برنامه غذاییتان ایجاد میشد یا نه؟ و حالا چطور؛ حالا به خاطر فرزندانتان برنامه غذایی ویژهای در خردادماه تدارک میبینید یا نه؟
حتماً میدانید که عادات غذایی نامناسب، قدرت تمرکز را کاهش میدهند. مطالعات نشان داده است کمبود آهن و روی از مهمترین عوامل کاهنده قدرت تمرکز به حساب میآیند. آهن به خاطر حمل اکسیژن به شکل هموگلوبین و تولید ناقلهای عصبی در مغز، بر قدرت یادگیری و توان حافظه و تمرکز تأثیر دارد؛ به طوری که، کمبود آن در درازمدت ایجاد میشود و منجر به اختلال در تولید آنزیمهایی میشود که در سیستم اعصاب مرکزی فعالیت میکنند و بدین ترتیب، ورود ترکیبات حیاتی (نظیر مونوآمینها) به مغز صورت نمیپذیرد. از این رو، درمان کمخونی ناشی از فقر آهن در مواردی که پای مشکلات یادگیری در میان است، بسیار اهمیت دارد. علاوه بر روی و آهن، کولین نیز اثر زیادی بر قدرت یادگیری دارد. این ترکیب با دخالت در ساختِ ترکیباتی که در سیستم عصبی مرکزی و محیطی فعالیت دارند، موجب بهبود عملکرد مغز میشود. این ماده مغذی در برخی مواد غذایی نظیر کاهو، گلکلم، جگر، کره بادامزمینی و خود بادامزمینی به وفور یافت میشوند و از این رو، افزودن این مواد به برنامه غذایی میتواند بسیار سودمند باشد.نکته دیگری که همه دانشآموزان باید به آن توجه داشته باشند، خوردن صبحانه است. در روز امتحان، صبحانه باید نیم تا یک ساعت قبل از آزمون و هرگونه فعالیت شدید فکری، خورده شود و ترجیحاً بر پایه نان باشد. به علاوه، بهتر است آبمیوه طبیعی نیز در این وعده نوشیده شود. مصرف مواد غذایی پروتئینی که دارای پروتئینهای باکیفیت هستند (نظیر شیر و تخممرغ) بسیار مناسب است. یادتان باشد که رعایت تنوع در صبحانه و گنجاندن تمامی گروههای غذایی در این وعده، بسیار مهم است. اما آیا به این فکر کردهاید که در بین روز باید از چه گروههای غذایی، بیشتر استفاده کنید؟ توصیه ما برای میانوعدههای شما، میوهها و خشکبار است؛ تا از این طریق، گلوکز خونتان در حد متعادلی حفظ شود؛ زیرا تثبیت گلوکز از مهمترین عوامل مؤثر بر حافظه کوتاهمدت است و میزان موفقیت را در حین فعالیت فکری بالا میبرد.در آخر نیز باید اضافه کنم که کربوهیدراتها (قندها)، از بهترین مواد غذایی برای افزایش جذب اسیدهای آمینه (واحدهای تشکیلدهنده پروتئین) هستند و در بهبود فعالیت مغز، بسیار مؤثرند. از اینرو، مصرف نان و خصوصاً مصرف نانهایی که از آرد کامل تهیه شدهاند، در کنار انواع منابع غذایی پروتئینی و مواد معدنی، میتواند کمککننده باشد. ترجیحاً مصرف انواع شیرینیجات، سوسیس، کالباس و غذاهای پرادویه را نیز در این ایام فراموش کنید. یادتان باشد که چربیها از جمله مواد غذایی هستند که اگر در مقادیر بالایی به مصرف برسند، موجب بروز اختلال در قدرت تمرکز میشوند و به این دلیل، توصیه میشود خصوصاً در وعدههای غذایی شبانهتان از مصرف مواد غذایی پرچرب پرهیز کنید و تا جایی که امکان دارد، سبک بخوابید.
منابع : سایت پیک تندرستی